BHP w pracowni komputerowej

Praca przy komputerze może być źródłem wielorakich problemów zdrowotnych. Jak wiadomo lepiej, taniej i szybciej jest zapobiegać tego typu problemom niż je rozwiązywać Profilaktyka chorób wywołanych przez pracę przy komputerze może odbywać się na 3 płaszczyznach:

• tworzeniu odpowiednich warunków pracy,
• dbaniu o właściwą higienę pracy
• dbanie o swoją sprawność fizyczną.

Sprawę warunków pracy przy komputerze reguluje ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz. U. Nr 148, poz. 973).

Odpowiednie stanowisko pracy

Organizacja stanowiska pracy ma bardzo duże znaczenie dla zachowania zdrowia przez pracujących przy komputerze. Wyposażenie stanowiska pracy oraz sposób rozmieszczenia elementów tego wyposażenia nie może powodować podczas pracy nadmiernego obciążenia układu mięśniowo-szkieletowego i (lub) wzroku oraz być źródłem zagrożeń dla pracownika.

Monitor

Według zaleceń amerykańskich odległość użytkownika od ekranu monitora komputerowego powinna wynosić ok. 70 cm (min. 40-50 cm). Górny brzeg ekranu powinien być nieco poniżej poziomu oczu, a w żadnym wypadku powyżej tego poziomu. Monitor ekranowy powinien spełniać następujące wymagania:

• znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne,
• obraz na ekranie powinien być stabilny, bez tętnienia lub innych form niestabilności,
• jaskrawość i kontrast znaku na ekranie powinny być łatwe do regulowania w zależności od warunków oświetlenia stanowiska pracy,
• regulacje ustawienia monitora powinny umożliwiać pochylenie ekranu, co najmniej 20 do tyłu i 5 do przodu oraz obrót wokół własnej osi, co najmniej o 120 – po 60 w obu kierunkach,
• ekran monitora powinien być pokryty warstwą antyodbiciową lub wyposażony w odpowiedni filtr.

W razie potrzeby wynikającej z indywidualnych cech antropometrycznych pracownika, powinna być użyta oddzielna podstawa monitora lub regulowany stół. Ustawienie ekranu monitora względem źródeł światła powinno ograniczać olśnienie i odbicia światła.

Klawiatura

Klawiatura powinna posiadać regulację kąta pochylenia w zakresie od 0° do 15°. Dodatkowo, klawisze klawiatury powinny być rozmieszczone tak, aby podczas pisania ramiona, nadgarstki oraz dłonie osoby pracującej przy komputerze były ułożone w sposób minimalizujący zmęczenie. Przyjmuje się, że ręce powinny być zgięte w łokciach pod kątem ok. 90°, a nadgarstki użytkownika powinny opierać się na blacie lub specjalnie do tego przeznaczonej podstawce. Odległość klawiatury od przedniej krawędzi stołu nie powinna być mniejsza niż 10cm. Powierzchnia klawiatury powinna być matowa, a znaki na klawiaturze powinny być kontrastowe i czytelne.

Pomieszczenie

Ważnym czynnikiem kształtującym środowisko pracy jest mikroklimat. Na stanowisko powinno przypadać 6 m2 powierzchni pomieszczenia o wysokości co najmniej 3,3 m. Zalecana temperatura powinna zawierać się w przedziale 21-22 st. C. Pomieszczenie powinno więc posiadać klimatyzację, lub powinno być często wietrzone. Za pomocą żaluzji lub zasłon należy zapobiegać nadmiernemu nagrzewaniu się urządzeń pod wpływem światła słonecznego. Wilgotność powietrza w pomieszczeniu powinna wynosić 50-65 %. Im wyższa temperatura, tym niższa powinna być wilgotność, tak by w pomieszczeniu nie zrobiło się parno. Wilgotność powyżej 50 % zapobiega wytworzeniu się nadmiernego natężenia pola elektrostatycznego w pobliżu komputera. Ponadto promieniowanie ekranu powoduje zachwianie równowagi między jonami dodatnimi a ujemnymi, na niekorzyść tych drugich. Organizm człowieka reaguje na to depresją, wysokim ciśnieniem krwi, obniżeniem sprawności i bólem głowy. Zjawiskom tym można przeciwdziałać stosując w otoczeniu drewniane podłogi, boazerie, umieszczając w pomieszczeniu rośliny (najlepiej paproć, geranium, tuję pokojową, jałowiec karłowaty, aloes, trzykrotkę).

Meble

Dużą rolę w zachowaniu ergonomicznych warunków pracy odgrywa organizacja samego stanowiska pracy tzn. parametrów i sposobu ustawienia mebli – biurka, krzesła, monitora, sprzętu pomocniczego. Jednak sprzęt o dobrych parametrach to nie wszystko – nie zmusi użytkownika do zachowania właściwej pozycji ciała w czasie pracy. Poniżej opisane są parametry prawidłowo zbudowanego stanowiska pracy oraz prawidłowa postawa przy pracy. Konstrukcja stołu powinna umożliwiać dogodne ustawienie elementów wyposażenia stanowiska pracy, w tym zróżnicowaną wysokość ustawienia monitora ekranowego i klawiatury.

Stół

• Powierzchnia blatu matowa i jasnej barwy
• Wolna przestrzeń pod blatem na nogi
• Wolna przestrzeń przed klawiaturą (min. 30 cm)
• Odległość klawiatury od przedniej krawędzi stołu (min. 10 cm )
• Konstrukcja stołu stabilna
• Minimalna szerokość blatu (ok. 80 cm)
• Głębokość blatu pod monitor (ok. 60 cm)
• Wysokość od podłogi powierzchni blatu pod monitor (70-90 cm)
• Wysokość blatu pod klawiaturę (55-70 cm)

Krzesło

• Podstawa pięciopodporowa na kółkach
• Regulacja wysokości siedziska w zakresie 40-50 cm
• Regulacja wysok. i kąta pochylenia oparcia zapewniająca wygodną pozycję
• Wyprofilowana płyta siedziska i oparcia
• Możliwość obrotu wokół własnej osi
• Podłokietniki
• Możliwość regulacji w pozycji siedzącej
• Zapewnione wygodne spoczynkowe ustawienie nóg

Ustawienie komputerów

Odległości między sąsiednimi monitorami powinny wynosić minimum 60 cm. (zaleca się 130 cm). Osoba pracująca z tyłu monitora powinna znajdować się w odległości co najmniej 80 cm. (zaleca się 130 cm). Najlepiej, gdy monitory ustawione są tyłem jeden względem drugiego. Stanowisko pracy powinno być tak zaprojektowane, aby pracownik miał zapewnioną dostateczną przestrzeń pracy, pozwalającą na umieszczenie wszystkich elementów obsługiwanych ręcznie w zasięgu kończyn górnych.

Oświetlenie

Monitory powinny być tak ustawione, by nie odbijało się w nim światło naturalne ani sztuczne. Nie można, więc ustawiać monitora na tle okna, naprzeciwko okna i innych jaskrawych obiektów. Najlepiej, jeżeli ustawiony jest on bokiem do okna w odległości, co najmniej 1 m. od niego. Refleksy świetlne, duże różnice pomiędzy jasnością pomieszczenia a jasnością ekranu powodują bardzo szybko zmęczenie wzroku, wyczerpanie możliwości adaptacyjnych oczu, pogorszenie sprawności funkcjonowania narządu wzroku, a pochylanie się na boki i do przodu doprowadza do bólów kręgosłupa. Stanowisko pracy powinno być oświetlone światłem rozproszonym niepowodującym olśnienia. Z pola widzenia pracującego przy komputerze należy usunąć wszelkie źródła światła zbyt silne w porównaniu z obserwowanym obiektem (monitorem, klawiaturą). Tło, na którym widzimy monitor, nie może być ani zbyt ciemne ani zbyt jasne. Odchylenia można łatwo skorygować doświetlając je (np. ścianę) lub przyciemniając (wieszając ciemny obraz). Aby uniknąć ciągłej akomodacji oka, należy postarać się, aby wszystkie przedmioty, na które spoglądamy w czasie pracy, miały taką samą luminację. Najkorzystniejszym jest oświetlenie w przedziale od 300lx do 700lx, o równomierności oświetlenia > 0,65. Bardzo ważnym jest, aby na klawiaturze komputera średnie natężenie oświetlenia wynosiło 500 lx.

Zabezpieczenie warunków zdrowotnych

Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom:

• łączenie przemienne pracy związanej z obsługą monitora ekranowego z innymi rodzajami prac nie obciążającymi narządu wzroku i wykonywanymi w innych pozycjach ciała – przy nie przekraczaniu godziny nieprzerwanej pracy przy obsłudze monitora ekranowego lub
• co najmniej 5-minutową przerwę, wliczaną do czasu pracy, po każdej godzinie pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
• informować pracowników o wszystkich aspektach ochrony zdrowia i bezpieczeństwa pracy na stanowiskach pracy, w tym o wynikach przeprowadzonej oceny, o której mowa w 5, oraz wszelkich środkach bezpieczeństwa i ochrony zdrowia,
• przeszkolić pracowników w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy w trybie określonym w odrębnych przepisach.

Porażenie prądem elektrycznym

W czasie pracy przy komputerze (urządzeniu elektrycznym) można ulec porażeniu prądem elektrycznym (np. w wypadku pojawienia się napięcia na obudowie komputera). Należy wtedy:

• odłączyć poszkodowanego spod działania prądu elektrycznego,
• sprawdzić stan poszkodowanego (podstawowe funkcje życiowe: krążenie, oddech i świadomość, zlokalizować odniesione urazy),
• zapewnić sobie pomoc oraz wezwać pogotowie ratunkowego
• przeprowadzić resuscytację krążeniowo- oddechową,
• czynności ratunkowe należy wykonywać zależnie od stanu pacjenta

Obowiązek udzielania pomocy przedmedycznej reguluje prawo.